Η χολολιθίαση είναι μία κοινή πάθηση της χοληδόχου κύστης, η οποία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία του ασθενή. Η παρουσία λίθων στη χοληδόχο κύστη μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνα επεισόδια και να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, εάν δε διαγνωστεί και δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
Ο Διευθυντή του Χειρουργικού Τμήματος της HOSPITALity General Clinic, Δρ. Βελεχέρης Δημήτριος, εξηγεί τα βασικά χαρακτηριστικά της πάθησης, τα αίτια και τους παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με αυτή, καθώς και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές.
Κ. Βελεχέρη, θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε τι ακριβώς είναι η χολολιθίαση και ποιοι είναι οι κυριότεροι αιτιολογικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της;
Advertisement
Η χολολιθίαση αναφέρεται στην παρουσία λίθων (πετρών) στη χοληδόχο κύστη, η οποία είναι ο μικρός σάκος κάτω από το ήπαρ, όπου αποθηκεύεται η χολή. Οι χολόλιθοι μπορεί να είναι μικροί ή μεγάλοι και προκαλούν από ήπια συμπτώματα μέχρι σοβαρές επιπλοκές.
Αιτιολογικοί παράγοντες για την εμφάνιση της χολολιθίασης:
Οι πιο συχνοί παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση χολόλιθων περιλαμβάνουν:
- Υπερβολική συγκέντρωση χοληστερόλης στη χολή – Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω αύξησης των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα ή λόγω διαταραχών στην παραγωγή χολής.
- Ασθενείς με Μεσογειακή ή Δρεπανοκυτταρική Αναιμία, καθώς και υγιή άτομα με ετερόζυγο β-θαλασσαιμία (στίγμα μεσογειακής αναιμίας), όταν η χολή περιέχει αυξημένα επίπεδα χολερυθρίνης.
- Ανατομικές ανωμαλίες ή αδυναμία εκκένωσης της χολής – Ορισμένες συνθήκες μπορεί να εμποδίζουν την πλήρη εκκένωση της χολής, οδηγώντας σε σχηματισμό λίθων.
- Διαταραχές στην απορρόφηση των λιπών ή των αλάτων ασβεστίου – Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να επηρεάσουν την ισορροπία των συστατικών της χολής.
Παράγοντες κινδύνου:
- Ηλικία και φύλο – Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν χολολιθίαση, και οι κίνδυνοι αυξάνονται με την ηλικία, ιδιαίτερα μετά τα 40.
- Παχυσαρκία, εγκυμοσύνη, και χρήση ορισμένων φαρμάκων (όπως τα αντισυλληπτικά ή τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας) είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες κινδύνου.
- Διατροφή πλούσια σε λιπαρά και χοληστερίνη και πτωχή σε φυτικές ίνες.
- Εγκυμοσύνη.
- Ορισμένες διαταραχές του αίματος, όπως Δρεπανοκυτταρική Αναιμία ή Λευχαιμία.
- Η πολύ γρήγορη απώλεια κιλών, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις βαριατρικών επεμβάσεων για την παχυσαρκία ή σε περιπτώσεις δίαιτας.
- Ηπατική νόσος (π.χ. κίρρωση κ.λπ.).
Ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς που πάσχουν από χολολιθίαση;
Πολλοί ασθενείς με χολολιθίαση είναι ασυμπτωματικοί, δηλαδή δεν παρουσιάζουν εμφανή συμπτώματα, και διαγιγνώσκονται τυχαία μέσω υπερηχογραφήματος κατά τη διάρκεια ελέγχου για άλλες καταστάσεις.
Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, τα πιο συνήθη είναι:
α) Πόνος στην άνω δεξιά κοιλιακή χώρα ή στο κέντρο κάτω από το στέρνο. Πολλές φορές ο πόνος αυτός συγχέεται με στομαχικό πόνο.
β) Έντονος πόνος στον δεξιό ώμο, τη δεξιά πλευρά του θώρακα ή στο κέντρο της. Ο πόνος μπορεί να διαρκέσει από μερικά λεπτά έως πολλές ώρες και η έντασή του μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως πολύ έντονη, φτάνοντας σε επίπεδα που μπορεί να οδηγήσουν τον ασθενή στο νοσοκομείο.
γ) Ναυτία και έμετος.
δ) Φούσκωμα και δυσπεψία.
ε) Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να παρατηρηθούν πυρετός και ίκτερος. Ο ίκτερος χαρακτηρίζεται από κίτρινη απόχρωση του δέρματος και των ματιών, ενώ τα ούρα γίνονται σκούρα, σαν κονιάκ (υπέρχρωση ούρων), τα κόπρανα αποκτούν γκριζωπό χρώμα, σαν στόκος (αποχρωματισμός κοπράνων), και μπορεί να παρουσιαστεί κνησμός (φαγούρα) σε όλο το σώμα, υποδεικνύοντας απόφραξη των χοληφόρων αγωγών.
Ποιες διαγνωστικές μέθοδοι θεωρούνται οι πλέον ενδεδειγμένες για την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση της χολολιθίασης;
Για τη διάγνωση της χολολιθίασης και των επιπλοκών της, οι πιο συνηθισμένες διαγνωστικές μέθοδοι είναι:
- Υπέρηχος (Ultrasound): Είναι η πιο ενδεδειγμένη, συνήθης, απλή και εύκολα επαναλαμβανόμενη μέθοδος για τον εντοπισμό χολόλιθων και την εκτίμηση συνυπάρχουσας φλεγμονής.
- Αξονική τομογραφία (CT scan): Χρησιμοποιείται, όταν η διάγνωση μέσω υπερήχου δεν είναι σαφής ή υπάρχουν υπόνοιες επιπλοκών.
- Μαγνητική τομογραφία άνω κοιλίας και MRCP: Χρησιμοποιούνται κυρίως για τον λεπτομερέστερο έλεγχο της χοληδόχου κύστης και του χοληδόχου πόρου.
- Ανάστροφος Χολαγγειογραφία (ERCP): Ελέγχει τους χοληφόρους αγωγούς με τη χρήση σκιαγραφικών μέσων με καθετηριασμό του χοληδόχου πόρου δια του δωδεκαδακτύλου.
- Αιματολογικές εξετάσεις: Μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση φλεγμονής ή λοίμωξης, ίκτερου ή συνοδού παγκρεατίτιδας.
Ποιες είναι οι συνηθέστερες επιπλοκές της χολολιθίασης, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα;
α) Οξεία Χολοκυστίτιδα ή εμπύημα της χοληδόχου κύστης: Είναι αποτέλεσμα απόφραξης της εξόδου της χοληδόχου κύστης από έναν χολόλιθο ή λάσπη, προκαλώντας έντονο πόνο, εμετούς και πολλές φορές υψηλό πυρετό με ρίγος. Η χολοκυστίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε πυώδη συλλογή (εμπύημα) μέσα στη χοληδόχο κύστη και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ρήξη του οργάνου. Αυτό θα προκαλέσει χολοπεριτόναιο και περιτονίτιδα στον ασθενή, με επακόλουθη σήψη.
β) Αποφρακτικός ίκτερος: Αν η λάσπη ή οι πέτρες της χοληδόχου κύστης μετακινηθούν στον χοληδόχο πόρο και προκαλέσουν απόφραξη της εξόδου του, ακολουθεί έντονος πόνος, ο οποίος μπορεί να συνοδεύεται ή όχι από υψηλό πυρετό, αλλά και ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος). Τα ούρα γίνονται σκούρα σαν κονιάκ και τα κόπρανά μπορεί να χάσουν το χρώμα τους, και να αποκτήσουν γκριζωπή απόχρωση, σαν τον στόκο.
γ) Οξεία παγκρεατίτιδα: Οι φλεγμονές και οι πέτρες ή η λάσπη στον χοληδόχο πόρο μπορεί να προκαλέσουν ενεργοποίηση των ενζύμων του παγκρέατος, οδηγώντας σε οξεία παγκρεατίτιδα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.
δ) Καρκίνος της χοληδόχου κύστης: Η μακρά παραμονή λίθων στη χοληδόχο κύστη συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
Κ. Βελεχέρη, ποιες θεραπευτικές μέθοδοι θεωρούνται κατάλληλες για την αντιμετώπιση της χολολιθίασης; Είναι πάντα απαραίτητο να γίνει χειρουργική επέμβαση;
Η θεραπεία της χολολιθίασης εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις επιπλοκές:
- Φαρμακευτική αγωγή: Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτρέψει τον σχηματισμό χολόλιθων, σε περιπτώσεις όπου υπάρχει ταχεία απώλεια βάρους, η οποία προκαλείται από δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων ή μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση.
- Χειρουργική επέμβαση (χολοκυστεκτομή): Είναι η κατεξοχήν θεραπεία όταν υπάρχουν ακόμα και ελαφρά συμπτώματα ή επιπλοκές. Η Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή είναι η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος, όπου τεχνικά γίνεται.: Είναι μία πιο σύγχρονη και λιγότερο επεμβατική μέθοδος, όπου η χοληδόχος κύστη αφαιρείται μέσω μικρών τομών.
Η χειρουργική επέμβαση δεν είναι πάντα απαραίτητη, ιδίως εάν οι πέτρες δεν προκαλούν συμπτώματα ή επιπλοκές.
Παρόλα αυτά, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις ενδείκνυται η επέμβαση, όταν οι χολόλιθοι είναι πολύ μεγάλοι με κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου, σε ασθενείς με Δρεπανοκυτταρική Αναιμία, σε ασθενείς με Κίρρωση ή με Διαβήτη, καθώς και σε παιδιά ή υποψήφιους για μεταμόσχευση.
Σε όλες τις μεθόδους, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις δραστηριότητες και την εργασία του μέσα σε 2-3 ημέρες.
Ποιες είναι οι βασικές οδηγίες διατροφής για άτομα που έχουν υποβληθεί σε χολοκυστεκτομή ή που έχουν διαγνωστεί με χολολιθίαση;
Η διατροφή για άτομα που πάσχουν από χολολιθίαση ή που έχουν υποβληθεί σε χολοκυστεκτομή έχει στόχο να μειώσει τα συμπτώματα, όπως φούσκωμα, δυσπεψία ή πόνο για τους πρώτους 1 έως 3 μήνες:
Βασικές οδηγίες διατροφής:
Ευχαριστούμε τον Βελεχέρη Δημήτριο, Γενικό Χειρουργό, Διευθυντή του Χειρουργικού Τμήματος της HOSPITALity General Clinic .
Πηγή: www.truelife.gr
