«Ο θεατής στην παράσταση αναγνωρίζει κομμάτια του εαυτού του και της κοινωνικής του ζωής» τονίζει ο Θοδωρής Γκόγκος
Κύριε Γκόγκο, έπιασαν τα κρύα κι εσείς φορέσατε παλτό. Και τι παλτό! «Το Παλτό» του Γκόγκολ για 7η χρονιά, στο θέατρο «Αργώ», κάθε Δευτέρα και Τρίτη. Για όσους δεν το ξέρουν, πείτε μας σε τι αφορά το έργο;
«Είναι η ιστορία ενός φτωχού υπαλληλάκου που με μεγάλες θυσίες προσπαθεί να αγοράσει ένα καινούργιο παλτό. Ύστερα από μήνες θυσιών και πείνας τα καταφέρνει, αν και αυτό το παλτό θα τον στοιχειώσει. Αλλά ουσιαστικά το θέμα του έργου είναι η στάση του κράτους και των μηχανισμών του απέναντι στον απλό άνθρωπο, θέμα διαχρονικό και απολύτως επίκαιρο».
Τι γοητεύει τους σκηνοθέτες σε αυτό το έργο και έχει παρουσιαστεί τόσες φορές;
«Ο ήρωας του Γκόγκολ στο “Παλτό” είναι γραμμένος με απλά υλικά, οι μεταπτώσεις όμως και η εναλλαγή των γεγονότων και των διαθέσεων, που είναι συνεχείς, τον κάνουν δύσκολο και ενδιαφέροντα υποκριτικά. Το σασπένς και οι ανατροπές είναι συνεχείς. Επίσης, οι ισορροπίες που απαιτεί ο Γκόγκολ ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα, το γελοίο και το δραματικό, προσδίδουν στο ρόλο ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Αυτό που με απασχόλησε γι’ αυτή την παράσταση ήταν το γκροτέσκο. Η έρευνά μου στράφηκε προς αυτή την κατεύθυνση. Ήθελα να δώσω στη θεατρική φόρμα ένα σύγχρονο ύφος που να είναι μακριά από τις περιγραφές και το σχολιασμό, χωρίς όμως να καταφεύγει στο μεταμοντέρνο ή στον εύκολο εντυπωσιασμό».
Έβδομη χρονιά σε αυτόν το μονόλογο. Σε τι οφείλεται η επιτυχία του, εκτός από τη συναρπαστική σας ερμηνεία και σκηνοθεσία;
«Ο θεατής στην παράσταση αναγνωρίζει κομμάτια του εαυτού του και της κοινωνικής του ζωής, αναγνωρίζει τις συμπεριφορές της εξουσίας, και αυτό τον κάνει να αναλογίζεται τη δική του στάση για τη ζωή».
Είναι αλληγορικό το έργο;
«Το έργο έχει μεταφυσικά στοιχεία, αλλά δεν θα το έλεγα αλληγορικό, είναι όμως πάντα επίκαιρο».
Στο κοινό τι θέλει να περάσει ο συγγραφέας και τι εσείς ως σκηνοθέτης;
«Η πρόθεση του σκηνοθέτη δεν είναι διαφορετική στην περίπτωσή μας από αυτή του συγγραφέα. Ο απλός, καθημερινός άνθρωπος που προσπαθεί να επιβιώσει και η αντιμετώπιση της κρατικής εξουσίας απέναντί του είναι το θέμα του συγγραφέα, και αυτό προσπαθεί να αναδείξει και η σκηνοθεσία».
Μία από τις πιο σημαντικές φράσεις του έργου;
«Ίσως η φράση που ξεκινάει η παράσταση: “Τίποτα πιο εύθικτο στον κόσμο από τα διάφορα τμήματα στις δημόσιες υπηρεσίες, κάθε άνθρωπος που έχει εργασιακή σχέση με αυτά, θεωρεί ότι στο πρόσωπό του προσβάλλεται σύμπασα η κοινωνία”».
Ο Ντοστογιέφσκι είχε πει: «Όλοι μας ξεπροβάλαμε κάτω από «Το Παλτό» του Γκόγκολ». Θέλετε να μας το σχολιάσετε;
«Ο Ντοστογιέφσκι θεωρεί “Το Παλτό” την απαρχή του ρωσικού ρεαλισμού στη Λογοτεχνία. Πράγματι, πρόκειται για ένα λογοτεχνικό αριστούργημα».
Το έργο είναι διαχρονικό; Βρίσκουμε σημάδια του στην εποχή μας;
«Ο ήρωας του έργου είναι ένας εργαζόμενος που τα χρήματα του φτάνουν ίσα- ίσα για την επιβίωσή του, δεν μπορεί να τραφεί επαρκώς, δεν μπορεί να ζεσταθεί καλά, δεν μπορεί να ντυθεί έτσι όπως πρέπει, μια κατάσταση στην οποία βρίσκεται και σήμερα μεγάλο μέρος του λαού. Όταν ο ήρωάς μας ύστερα από ένα τραγικό γι’ αυτόν γεγονός ζητάει από τον κρατικό μηχανισμό να κάνει τη δουλειά του και να βρει το δίκιο του, πέφτει επάνω σε μία σκληρή και ανάλγητη γραφειοκρατία, που αντί να τον βοηθήσει του δείχνει το πιο σκληρό πρόσωπό της. Αλλά αυτό συμβαίνει πάντα, η εξουσία χρησιμοποιεί τη γραφειοκρατία για να ελέγχει το λαό. Ακόμη και σήμερα, που ζούμε στην ψηφιακή εποχή, η γραφειοκρατία όλο και ενισχύεται και χρησιμοποιεί όλα τα δεδομένα για τον έλεγχο, τον εκφοβισμό και τη χειραγώγηση του κόσμου. Βέβαια, καμιά επανάσταση δεν ξεκίνησε από την Τέχνη, όμως η Τέχνη είναι απαραίτητη για τη συνειδητοποίηση και την καλλιέργεια του ανθρώπου. Η Τέχνη πάντα παίρνει θέση απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα και πάντα αμφισβητεί και κριτικάρει κάθε εξουσία, αυτός είναι ο στόχος της και ο προορισμός. Η Τέχνη, και το Θέατρο συγκεκριμένα, είναι κατ’ εξοχήν πολιτική πράξη».
Είναι κουραστικό για τον ηθοποιό να επαναλαμβάνει τόσα χρόνια τον ίδιο ρόλο;
«Καθόλου, όταν μάλιστα αυτό συνοδεύεται και με την επιτυχία και την αγάπη του κόσμου, είναι, θα έλεγα, ευτυχία».
Η αγάπη σας για την Υποκριτική πότε και πώς ξεκίνησε;
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Γιάννενα, οι ευκαιρίες για να δω θέατρο ήταν λίγες, αλλά αυτές οι λίγες παραστάσεις που είδα με γοήτευσαν τόσο που δεν ήθελα να κάνω κάτι άλλο στη ζωή μου. Μετά ακολούθησε η Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και όλα πήραν το δρόμο τους».
Το επάγγελμα του ηθοποιού είναι δύσκολο και ως προς το βιοποριστικό σκέλος. Γιατί να το επιλέξει κάποιος λοιπόν;
«Μάλλον επειδή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς».
Εσείς οι λειτουργοί της Τέχνης και του Θεάτρου έχετε μία φράση, «το πίσω κείμενο». Θέλετε να μας εξηγήσετε τι είναι;
«Σημασία δεν έχουν τα λόγια που λέει ο κάθε ήρωας σε ένα θεατρικό έργο, αλλά η θέση και η συναισθηματική του κατάσταση όταν τα λέει. Αυτό είναι το πίσω κείμενο».
Κάτι άλλο σχεδιάζετε;
«Κάτι πάλι από τη ρωσική Λογοτεχνία».
*Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»
Πηγή: www.vradini.gr
